Geçtiğimiz 4 Şubat Günü Rosa Parks'ın 100. doğumgünüydü. Rosa Parks 2005 yılında vefat etmiş Amerika tarihinde önemli bir yere sahip olan siyahi bir kadın. Onu bu kadar önemli hale getiren olay 1955 yılına dayanıyor. Amerika tarihine kabataslak baktığımız zaman ırkçılık duygusunun bir zamanlar kanunla uygulanacak kadar normalleştiğini görebiliyoruz.
Olay kısaca şöyle:
Olay kısaca şöyle:
Alabama Eyaletinin Montgomery şehrinde Rosa Parks 1955 yılında işten çok yorgun olarak çıktığında, her gün olduğu gibi otobüse biner. Otobüs bir süre sonra dolunca, şoför otobüsü durdurarak 4 siyahiden kalkmalarını ister. 3 kişi bu isteği yerine getirirken Rosa Parks bunu reddeder. Şoför polisi çağırır ve Rosa Parks tutuklanır.
Olaya açıklık getirmek için kısaca şunları söyleyebilirim: Otobüslerde o zamanlar şöyle bir uygulama vardır. Beyazlar önde, siyahlar arkada oturmak zorundadır. Eğer beyazların bulunduğu bölüm dolarsa, siyahilerin beyazlara yer vermesi gerekmektedir. Hatta gerekirse otobüsten inmek zorundadırlar. Bu arada siyahların olduğu bölüm dolu olsa, beyazların kısmında boş yer olsa bile, bir siyahla bir beyaz aynı hizada oturamaz.
Diğer ilginç olan taraf ise: Beyazlar otobüse önden binmektedir, siyahiler parayı ödeyip otobüsten inmek ve arka kapıdan tekrar binmek zorundadırlar. Rosa Parks yine işten çok yorgun çıktığı bir gün, parayı ön taraftan öder ama inmeden otobüsün içinde arka koltuklara ilerler ve oturur. Şoför yanına gelip, otobüsten inmesini ve arka taraftan binmesini aşağılayıcı ifadelerle söyler. Rosa Parks çok yorgun olduğunu söylese de, şoför çok sert şekilde otobüsten inmesini ister. Rosa Parks otobüsten inip arka taraftan binmek isterken, otobüs şoförü onu yağmur altında durakta bırakarak kapıları açmaz ve ilerler.
Biz asıl önemli olaya dönersek: 1955 yılında şoförün bir beyaza yer vermesini istemesi üzerine bunu reddeden Rosa Parks'ın tutuklanması, akabininde bir dizi olayların olmasına sebep olur. Tam 381 gün boyunca siyahiler otobüs kullanmazlar ve olayı protesto ederler. Bu protestoların koordinasyonunu da siyahi papaz Martin Luther King yapar. Bu olay aslında Martin Luther King'in de tarihte öne çıkmasına yol açar.
Otobüs boykotunda %75 oranında siyahi yolcu taşıyan otobüs firmaları ciddi zararlara uğrayıp iflasın eşiğine geldiklerinde olayların yönü değişmeye başlar ve boykot başarılı olur. Yüksek Mahkeme, Jim Caws Yasaları olarak da bilinen ırkçı ayrımcılık yasaların anayasaya aykırı olduğuna hükmeder ve boykot 381 gün sonra 21 aralık 1956 tarihinde sonlanır.
Siyahilerin tarihte yaşadıkları problemlerin yaka iğnesi ifadesi
(2011'de New York-Manhattan'da merkez kütüphanede çekmiştim.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder